Deri üzerine kan çek­meye ya da deriyi çizerek kan çıkarmaya Hacamat denir. Deri çizilerek kan toplanması ya da kan çıkarılması istendi­ğinde çizilen yerin üzerine vantuz konulur. Bu yolla da bir miktar kan çıkarılabilir.
Hacamat usulü ile kan alma ya da tedavi eski­den daha çok uygulanmasına rağmen günümüzde hala kullanılan bir yöntemdir. İğne yapılamayacak derecede yük­sek tansiyonlu hastalarda bu usule baş vurulabilir. Dokto­run izni olmayan ve özel­likle bu işten anlamayan kişi­lere hacamat yaptırmak çok kötü sonuçlar doğurur. Kan alma sırasında hastanın mik­rop kapması mümkündür. Bu bakımdan hacamata baş vurul­ması gerektiğinde, doktor uy­gun görmüş ise, bu işi bilen bir kişiye yaptırmak gerekir.
Hacamatın birçok çeşidi vardır. Hastanın duru­muna ve tedavinin gereğine göre doktor bunlardan birini tavsiye eder.
Kuru Hacamat
Akciğerlere kan hücumu, bronşit, böbreğin ve kalbin dış zarının iltihaplan­ması gibi hastalık hallerinde bu bölgelerdeki deri üzerine yapılan Hacamat türüdür.
Kullanılacak şişeler çok temiz olarak hazırlanır. Bunun yanında bir çubuğun ucuna pamuk sarılarak alkole batırılıp yakılır. Yanan pamuk bir şişenin içine tutulur. Şişe ısıtılmadan içindeki hava yanan pamuğun verdiği ısı ile dışarı çıkacağından şişenin içinde çok az hava kalmış olur. Bu arada zaman geçirmeden şişe hastanın derisi üzerine hafifçe bastırılır. Şişe bastırılan yer deki deriyi vantuz gibi emeceğinden vücuda yapışarak kalır. Böylece diğer şişeler de hastanın vücuduna aynı yolla yapıştırılır. Şişenin altında kalan deri parçasına kan hücum edeceğinden bu kısım önce kızarır sonra da mor bir renk alır. Bu şişeler hastanın vücu­dunda iki ya da üç dakika bekletildikten sonra, deri ile şişe ağzının birleştiği yere parmak­la hafifçe bastırarak alınır. Hacamat yapılan yerle­rin üzerine bir miktar tentür­diyot sürmek, bir fanila par­çası ya da havlu ile kapamak faydalıdır.
Bu usul, içte organlar üzerindeki kanı deri üzerine çektiği için, iç organlara hücum etmiş kanı önlemek açısından, az da olsa, yararlıdır.
Kanlı Hacamat
Kanlı hacamat usulüne, akciğerlere kan hücumu, zatüre, nefes borularının kal­bin dış zarlarının ve böbrekle­rin iltihaplanması gibi durum­larda baş vurulur.
Zayıf olan kişilere kanlı hacamat tatbik etmek yanlış bir tedavi yolu olur.
Kanlı hacamatın uygu­lanmasında, kuru hacamatın yapımı sırasında olduğu gibi, şişeler, ucunda pamuk sarılı bir küçük çubuk ve alkolün dışında hacamat zembereği adı verilen bir alet gereklidir.
Küçük bir kutu olan ha­camat zembereğinin içinde iki sıra halinde küçük ve kes­kin bıçaklar vardır. Bir küçük düğme ile hareket eden bu bı­çaklar, kutu deri üzerine otur­tulduktan sonra harekete geti­rilir. Bıçaklar süratle deri üze­rinde küçük çizikler açar.
Ancak hacamat yapıla­cak bölüm önce tentürdiyotlanır. Sonra buralara kuru haca­mat yapılır. Kuru hacamatın morarttığı yerlerin üzerine de hacamat zembereği ile çizik­ler açılarak kan çıkartılır. Akı­tılan kan pamukla silinerek kan çıkan çiziklerin üzerine yeniden vantuz şişeleri kapa­tılır. Vantuz yapıştırılan yer­lerde şişenin emmesi sonucu kan akmaya devam eder.
Gerektiği kadar kan alındıktan sonra şişeler teker teker çıkarılarak açılan yara­lar temizlenir ve üzerleri mik­ropsuz temiz gaz bezleriyle kapatılır.