Genel anlamda deniz, anakaralar üzerinde olmayan, karayla çevrilmemiş (tuz gölleri) tuzlu su kitleleridir. Çoğu zaman okyanuslarla denizler birbirinden ayrı tutulur. Okyanuslar, anakaraları birbirinden ayıran büyük su kitleleri olmalarına karşın .denizler, anakaralarla içiçe olan su kütleleridir. Dünya üzerinde üç okyanus vardır: Atlas Okyanusu, Büyük Okyanus, Hint Okyanusu. Gerçekte Kuzey Buz Denizi de derinlik (200 m’den derin kesimleri vardır) ve anakaraları ayırma özellikleri açısından okyanusa benzer.

Denizler özelliklerine göre üçe ayrılır, ancak bazı denizlerde birden fazla özellik birarada bulunabilir. Birinci deniz tipinin hemen her yanı karayla çevrelenmiştir ve çok dar bir boğazla okyanusa bağlanır (örneğin Akdeniz), ikinci tip denizler anakaraların kenarlarında yer alır ve okyanusun bir uzantısı görünümündedir, bu tip denizlere genellikle kıyı denizleri denir (örneğin Kuzey Denizi). Üçüncü tip denizlerin özelliği yarım daire biçiminde olmasıdır (örneğin Karaib Denizi).
Coğrafi dağılım

Denizlerin ve okyanusların sınırlarını belirlemek oldukça güçtür. Tümü ya da büyük bir bölümü kıta sahanlığıyla birleşen denizlerin kapladığı alan da yaklaşık 20 milyon km2’dir. Bu alanın % 15’i Hint Okyanusu, % 40’ı Büyük Okyanus ve % 40’ı da Atlas Okyanusu çevresindedir. Geri kalan denizlerin (yaklaşık % 5) hiçbirinin okyanuslarla bağlantısı yoktur. Bunlar kutup bölgelerindeki denizlerdir.
Güney kutup bölgesi

Gerçekte Antarktika’nın çevresinde deniz yoktur; çünkü okyanus buz tabakalarının bittiği yerde başlar; bu anakaranın çevresindeki sulara genellikle okyanus adı verilir. Denizin ve kıyının (örtü buzulunun uzantısı) buzlarla kaplı olması bu bölgenin başlıca özelliğidir.(Weddell Denizi ile Ross Denizi’nde olduğu gibi). Antartika’nın ve deniz sınırlarının belirlenmesi henüz tartışma aşamasındadır. Örneğin Brezilya, Arjantin, Şili ve Büyük Britanya, Güney Amerika’nın güneyindeki Weddell Denizi’ni de içine alan bölge üzerinde hak öne sürmektedirler.
Denizler Yüzölçümleri (km²) maks. Derinlikleri
Ross Denizi 900 000 3 500
Weddell Denizi 8 000 000 4 830
Amundsen Denizi 1 900 000 4 500
Bellingshausen Denizi 1 200 000 4 500

Kuzey kutup bölgesi

Kuzey Buz Denizi, derinliğinden ötürü okyanus olarak kabul edilebilir. Çevresindeki denizlerin çoğunun tabanı oldukça derindir (deniz düzeyinden 200 m aşağıda). Sibirya’nın kuzey kesiminde kıta sahanlığının genişliği 600-1800 km’yi bulur. Burada Doğu Sibirya Denizi yer alır, bu deniz kutup noktasının öte yanındaki Beaufort Denizi’ne bağlanır. Kuzey kutup bölgesinin ekonomik önemi kıta sahanlığındaki petrol ve doğal gaz yataklarından kaynaklanmaktadır. ABD ile Rusya’yı birbirinden ayıran Bering Denizi ile Bering Boğazı‘nın stratejik önemi yoktur.
Denizler Yüzölçümleri (km²) maks. Derinlikleri
Kuzey Buz Denizi 14.100.000 5.449
Barents Denizi 1.400.000 380
Baffin Denizi 1.200.000 2.000
Hudson Körfezi 1.200.000 258
Bering Denizi 2.300.000 4.090
Kara Denizi 40.000 15
Doğu Sibirya Denizi — 32
Beaufort Denizi — 3.800

Atlas Okyanusu

Atlas Okyanusu’na bağlı denizler, tüm denizlerin ekonomik değerlerinin önemini belirtmek açısından örnek olarak gösterilebilir. Uzun bir süre için dünyanın önemli balıkçılık alanları olarak kalan bu denizlerin tabanlarında büyük petrol ve gaz yatakları vardır. En çok petrol ve gaz üretilen bölgeler Kuzey Denizi ve Meksika Körfezidir. Ayrıca İrlanda Denizi ile Gine Körfezi’nde de rezervler vardır. Açık denizlerle bağlantısı olmadığı için Hazar Denizi gerçek bir deniz sayılamaz. Karadeniz ise Boğazlar ve Akdeniz ile Atlas Okyanusu’na bağlanır. Akdeniz çok derin olduğundan okyanusun bir parçası olarak kabul edilir.
Denizler Yüzölçümleri (km²) maks. Derinlikleri
Kuzey Denizi 580 000 725
Baltık Denizi 420 000 459
İrlanda Denizi 104 000 139
Biskay Körfezi 194 000 5 000
Akdeniz 3 020 000 5 005
Karadeniz 424 000 2 245
Gine Körfezi 38 000 15
Karaib Denizi 2 700 000 7 680
Meksika Körfezi 1 600 000 4 023

Büyük Okyanus

Kuzey ve Güney Amerika’nın batı kenarında kıta sahanlığının dar olmasının nedeni kıta eğimidir ve burada pek fazla deniz yoktur. Buna karşılık Asya ile Avustralya’da kıta sahanlığı çok geniş olduğundan denizler de oldukça çoktur. Yeni Zelanda, Avustralya ve Endonezya, Hint Okyanusu ile Büyük Okyanusu birbirinden ayırır. Bu geçiş bölgesinde irili ufaklı birçok ada vardır ve bunların aralarında çok sayıda sığ deniz bulunur. Bu bölgeye Avustralya – Asya Orta Denizi de denir. Cava Denizi, Timor Denizi, Arafura Denizi, Karpenterya Körfezi ve Selebes Denizi bu bölgededir.
Denizler Yüzölçümleri (km²) maks. Derinlikleri
Tayland Körfezi 145 000 75
Kuzey Çin Denizi 3 370 000 4 920
Torkin Körfezi 117 000 82
Doğu Çin Denizi 1 250 000 2 719
Sarı Deniz 404 000 100
Japon Denizi 1 808 000 3 742
Ohotsk Denizi 1 300 000 3 376

Hint Okyanusu

Hint Okyanusu çevresindeki denizli ekonomik önemi, petrol ve gaz rezervlerine göre belirlenir. Bu denizlerdeki kıta sahanlıklarının azlığı ve teknik yetersizlikler nedeniyle balıkçılık pek fazla önem taşımaz. Basra Körfezi’nde, Umman Denizi’nde (Hindistan’ın karşı kıyısı), Avustralya’nın kuzey batısında ve Avustralya-Asya Orta Denizi’nde zengin petrol ve gaz yatakları vardır.
Denizler Yüzölçümleri (km²) maks. Derinlikleri
Kızıl Deniz 438 000 2 920
Aden Körfezi 530 000 5 360
Basra Körfezi 240 000 110
Umman Denizi 3 859 000 3 858
Bengal Körfezi 2 172 000 4 500
Andaman Denizi 798 000 4 420
Büyük Avustralya Koyu 484 000 5 080