ANTRENÖR (SPOR EĞİTİMCİSİ)
__________________________________________________
TANIM


Okullarda, klüplerde, üniversitelerde, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’ne bağlı
kuruluşlarda ve diğer kuruluşlarda; sporcuların ferdi veya toplu olarak, ihtisasları
dâhilindeki her türlü spor faaliyetlerinde, sportmenlik anlayışı içinde, uluslararası
kural ve tekniklere uygun olarak eğitilmesini sağlayan, sporun esaslarını, teknik
prensiplerini ve kurallarını öğreten ve alanındaki gelişmeleri takip eden kişidir.
Antrenörler sporun dalına göre değişik isimlerle anılırlar. Örneğin, futbol antrenörü,
basketbol antrenörü (koç), güreş antrenörü gibi.

GÖREVLER

Antrenörlerin en önemli görevleri, sporcuların fizyolojik ve psikolojik kapasitesini
sporda en yüksek verimi elde etmek için yönlendirmek, kapasitelerini geliştirici
teknikler uygulayarak sporcuları en iyi şekilde yetiştirmektir.

Antrenörlerin belli başlı görevlerini şöyle sıralayabiliriz;
Uluslararası kural, teknik ve gelişmeleri yakından takip eder ve bu konularda
sporcuları bilgilendirir,

Günlük, haftalık, aylık ve yıllık çalışma programları hazırlar ve uygular,
Spor karşılaşmalarına, sporcuların götürülüp getirilmesini sağlar,
Sporculara verilen spor malzemeleri, spor araç ve gereçlerinin takip ve
kontrolünü yapar ve yaptırır,

Branşı ile ilgili spor dalında; eğitici video, bant, kitap, dergi vb. eğitim araç ve
gereçleriyle ilgili araştırma yapar, temin eder ve uygulamalı olarak yararlanır,
Branşı ile ilgili kurs, seminer ve diğer eğitim faaliyetlerine katılır,

Sporcuların sağlık ve psikolojik kontrollerinin periyodik olarak yapılmasını sağlar,
Sporcuların gelişimi için gerekli olan beslenme ve diyet programları hazırlar veya
hazırlatır ve bu konularda bilinçlenmelerini sağlar.

Sporcuların dayanıklılık, hız, çabukluk ve kondisyonlarını arttırıcı; koşu, yürüyüş
ve diğer çalışmaları yaptırır,

Sporcuları teknik, taktik, fizik-kondisyon ve psikolojik olarak karşılaşmalara
hazırlar,
Antrenmanlarda, soyunma odalarında, karşılaşma öncesinde ve sırasında
yapılacak müsabakanın taktiğini uygulatır, teorik ve pratik olarak uygulanacak
mücadele biçimini göstererek, yapılan hataları ve sporcuların zayıf yönlerini
tespit ederek giderilmesini sağlar.

Rakip ekiplerin gücünü, oyun stratejilerini öğrenerek, hazırlıklarını bunlara göre
yapar, sporculara oyun stratejisini açıklar, gerektiğinde sporcuları kampa alır,
Sporcuların her türlü sorunları ile ilgilenerek, sağlık durumlarını, özel
yaşamlarını, izinlerini takip eder,

Sporcuların devam ve form durumlarını takip ederek, form düşüklüğü gösteren
sporcularla özel ilgilenir, onlara özel çalışma programları hazırlar, gerektiğinde
kadro dışı bırakarak cezalandırır,

Sosyal ve kültürel aktivitelerle sporcuların moral seviyelerini ve canlılıklarını
yüksek tutmaya çalışır,
Sporun türüne göre karşılaşma öncesi takımı açıklar; karşılaşma öncesinde, devre
arasında, molalarda ve karşılaşma esnasında, gerekli direktifleri verir, oyun
sistemini açıklar ve gerektiğinde değişiklikler yapar, oyuncu değiştirir,
Sporun türüne göre teknik direktörlerle, kulüp yöneticileriyle, idari kadrolarla
ve diğer ilgili kişilerle sporcular arasındaki diyalogu sağlar ve çıkan sorunları
çözer.

KULLANILAN ALET VE MALZEMELER

Spor kıyafetleri (eşofman, şort, tişört vb.)
Spor ayakkabıları,
Yağmurluk, rüzgârlık,
Kronometre, saat, düdük,
Kırtasiye malzemeleri (kâğıt, kalem, defter vb.),
TV, video, kasetler, bilgisayar ve ilgili bilgisayar programları,
Sporun türüne göre çalışma aletleri, kondisyon aletleri, ağırlıklar, oyun topları,
çeşitli araç ve gereçler.

MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

Antrenörler öncelikle sporu ve sporcuyu sevmelidirler, başarılı olabilmeleri için
sporun belli bir alanında yetenekli olmaları gerekir.
Seyahat etmekten, değişik insanlarla tanışıp yeni yerler görmekten hoşlananlar için
antrenörlük uygun bir meslektir.

Antrenör olacak kişilerin, görevlerini yerine getirmeye engel, bedensel
eksiklikleri, sağlık sorunları olmaması gerekir,
Bu alanda çalışan insanlar bir anlamda eğitimci olarak görev yaptıkları için,
insanlarla iyi iletişim kurabilmek, sabırlı ve dayanıklı olabilmek bu meslekte
başarıyı arttırıcı faktörlerdir,

İnsanları seven, çabuk iletişim kurabilen, düşüncelerini rahatlıkla aktarabilen,
kurallara uymayı ilke haline getiren, tutarlı, uyumlu, güvenilir, otoriter ve bir
gurubu yönetebilecek özelliklere sahip kişiler bu meslekte başarılı ve mutlu
olabilirler,

Antrenörlerin sürekli yeniliklere açık bir kişiliğe sahip olması gerekir,
Antrenörlerin, branşları ile ilgili spor dalındaki gelişmeleri, yenilikleri,
uluslararası kurallardaki değişiklikleri takip edecek düzeyde yabancı dil bilgisine
sahip olması gerekir.

ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLAR

Antrenörlerin çalışma ortamları ve koşulları spor türlerine göre farklılık
göstermektedir;
Genelde antrenörler; açık, kapalı, toprak, çim sahalarda, kapalı spor salonlarında,
diğer özel yapılmış spor alanlarında ve soyunma odalarında görev yaparlar.

Bu meslek genelde ayakta yürütülür ve yorucudur. Antrenmanlar sırasında yürüme,
koşma, eğilme, çömelme, dönme, uzanma gibi fiziksel hareketleri sıkça yaptıkları
için, burkulma, incinme, kırılma, kanama ve çarpışma gibi kazalara maruz kalabilirler.
Antrenörler spor türüne göre çeşitli güç şartlarda (kar, yağmur, çamur, soğuk, sıcak
gibi şartlarda), gürültülü ortamlarda görev yaparlar.

Çalışma zamanları sporun türüne göre farklılık gösterir. Gece (aydınlatılmış
alanlarda), gündüz, haftanın değişik günlerinde ve yılın değişik aylarında görev
yaparlar.

Antrenörler sporun türüne göre; sporcular, meslektaşları, teknik direktörler,
hakemler, antrenör yardımcıları, monitörler, masörler, malzemeciler, sağlık
personeli, kulüp yöneticileri, idareciler ve diğer yetkili personelle, federasyon
yetkilileri ile iletişim içindedir.

MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER

Mesleğin eğitimi;
Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü bünyesinde açılan “Antrenör Yetiştirme Kursları”
nda verilir. Antrenör yetiştirme kurslarının verildiği iller; her yıl federasyonlar,
gençlik ve spor il müdürlükleri, sporla ilgili diğer kamu ve özel kurum ve kuruluşların
birlikte belirlediği ihtiyaç ve istekleri doğrultusunda Gençlik ve Spor Genel
Müdürlüğü tarafından tespit edilir.

Mesleğin eğitimi ayrıca;
Üniversitelerin Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulları, “Antrenörlük”Programlarında
verilir.

MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI

Yüksek öğretim kurumlarında bu mesleğin eğitimini alabilmek için, Öğrenci Seçme
Sınavında (ÖSS) yeterli puan almak, üniversitelerin kendi bünyelerinde yaptıkları
özel yetenek sınavlarında başarılı olmak gerekmektedir. Özel yetenek sınavlarında;
kişilerin spor becerileri, yetenekleri, teknikleri, hız, çabukluk, güç, performans gibi
özellikleri ölçülmektedir. Bu ölçme ve değerlendirme işlemleri; koşu, uzun atlama,
gülle atma gibi atletizm dallarında, jimnastik hareketleriyle, topla ve diğer aletlerle
yaptırılan hareketlerle eleme şeklinde yapılmaktadır.

Gençlik ve spor müdürlükleri bünyesinde açılan antrenörlük kurslarına katılmak için
her hangi bir sınav söz konusu değildir. Yaş sınırlaması yoktur. Fakat bu kursa
katılmak isteyenlerde aşağıdaki şartlar aranmaktadır;
En az lise ve dengi okul mezunu olmak,

Görevini devamlı yapmasına engel olabilecek vücut veya akıl hastalığı
bulunmamak,
Ağır hapis veya 6 aydan fazla hapis veya affa uğramış olsa dahi devlete karşı
işlenmiş suçlardan dolayı ceza almamış olmak,

Herhangi bir yerde çalışıyor ise kurs süresince izinli olmak.

EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ

Yüksek öğretim kurumlarının antrenörlük eğitimi programlarında eğitim süresi 4
yıldır.
Bu programda; Spor Biyolojisi, Uygulamalı Fizyoloji, Fonksiyonel Anatomi,
Kineziyoloji, İlk Yardım İlkeleri, Spor Psikolojisi, Egzersiz Fizyolojisi, Psiko sosyal
Açıdan Spor gibi dersler okutulmaktadır.

Antrenör yetiştirme kurslarının süresi ortalama 20 gündür (toplam 150 saattir).
Kurs süresince temel ve özel eğitim programları uygulanır.
Temel eğitim programında; Spor Anatomisi, Spor Fizyolojisi, Antrenman Bilgisi,
Spor ve Beslenme, Spor Psikolojisi, Sporda Yönetim, Teşkilatlanma ve Organizasyon,
Spor Hekimliği (İlkyardım, Masaj ve Sakatlanma), Spor Sosyolojisi dersleri
okutulmaktadır.

Özel eğitim programında; Özel Antrenman Bilgisi, Spor Dalı Teknik ve Taktikleri,
Spor Dalı Oyun Kuralları, Sporda Gözlem, Ölçme ve Değerlendirme dersleri
okutulmaktadır.

Kurs sonunda temel ve özel eğitim programlarında yer alan derslerden yazılı, sözlü
ve uygulamalı olarak sınav yapılmaktadır.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Antrenörler, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’ne bağlı İl ve İlçe Müdürlüklerinde
kadrolu olarak, özel ve resmi okullarda, özel ve resmi kurum ve kuruluşlara bağlı
spor kulüplerinde, amatör ve profesyonel liglerdeki spor kulüplerinde,
üniversitelerde, sporcu eğitim merkezlerinde, özel spor kurslarında; sözleşmeli,
kadrolu veya fahri antrenör olarak amatör veya profesyonel statüde görev
alabilmektedirler.
Günümüzde spora olan ilginin artması ile birlikte antrenörlük mesleği de cazip ve
aranan bir meslek haline gelmiştir.

MESLEKTE İLERLEME

Antrenörlük lisansı alarak göreve başlayanlar; minikler, yıldızlar ve gençler
kategorilerinde en az 3 yıl başarı ile çalıştıklarında, 2. kademe antrenörlük
kurslarına devam ederek (Spor İl Müdürlüklerinde), “Kıdemli Antrenör” olarak
ilerleme kaydederler ve büyükler kategorisinde de görev alabilirler.

Kıdemli antrenör olarak en az 2 yıl başarı ile çalışanlar, 3. kademe antrenörlük
kurslarına devam ederek (Spor İl Müdürlüklerinde) “Baş Antrenör” olurlar, milli
takımlarda ve diğer büyük klüplerde baş antrenör olarak görev alabilirler.
Ayrıca, meslek elemanları değişik illerde spor il müdürlükleri bünyesinde her
kademede açılan gelişim seminerlerine katılarak mesleki bilgilerini geliştirme olanağı
elde edebilirler.

En az 2. kademe antrenörlük belgesi ve lisansı olan antrenörler yurt içinde
düzenlenen “Milletlerarası Antrenörlük Semineri” ne katılabilirler.

BURS KREDİ VE ÜCRET DURUMU

Antrenörlük eğitimini;
Yükseköğretim kurumlarında alanlar; eğitim süresince Kredi ve Yurtlar
Kurumu’nun sağladığı harç kredisi, öğrenim kredisi ve yurt imkânlarından
yararlanabilirler. Ayrıca özel ve kamu kurum ve kuruluşlarının sağladığı burs ve
yurt imkânlarından yararlanabilirler.

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü bünyesinde açılan antrenör yetiştirme
kurslarında meslek eğitimi alanlar; kursa katılmak için herhangi bir ücret
ödemezler, kurs süresince herhangi bir kazanç da elde edemezler.
Eğitim sonrası kazanç ise; sporun türüne, antrenörün sözleşmeli, kadrolu, fahri
olarak, amatör yâda profesyonel olarak çalışmasına, antrenörün başarısına,
tecrübesine, çalıştığı kulübün büyüklüğüne, amatör yâda profesyonel liglerde
olmasına göre değişmektedir.

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’ne bağlı olarak kadrolu çalışanlar 657 Sayılı
Devlet Memurları Kanunu’na göre maaş alırlar. Yine aynı bünyede fahri yâda
sözleşmeli çalışan antrenörler ise daha düşük ücretle çalışmaktadır.
Spor kulüplerinde ve diğer kuruluşlarda çalışan antrenörler yaptıkları
anlaşmalara göre ücret alırlar.

Bazı spor dallarında, profesyonel kulüplerde başarısını ispatlamış antrenörler
astronomik ücretlerle çalışmakta hatta yüklü transfer ücretleri almaktadırlar.