Yaşamak için beslenmeye ihtiyaç duyarız fakat bazı hastalıklar, yiyecekleri almamızı engelleyebilir. Mide ve bağırsak düzgün çalışmayabilir ya da bu organların bir kısmı veya tamamı ameliyatla alınmış olabilir. Bu koşullar altında, beslenme farklı bir şekilde sağlanmalıdır. Midenin çalışmadığı ve bağırsakların besinleri absorbe edemediği durumlarda enteral ya da parenteral beslenme yoluyla sağlığın korunması sağlanabilir.
Enteral beslenme nedir sorusu en basit şekilde tüple beslenme olarak açıklanabilir. Parenteral beslenme ise sindirim sisteminin kullanılamaması durumunda damarlara doğrudan yerleştirilen bir kateter yoluyla gerçekleştirilen beslenme şeklidir. Beslenme miktarı, türü ve yolu her hastaya özel olarak belirlenir. Ayrıca hastalığın iyileştirilmesi, enfeksiyonların en aza indirilmesi ve hastaların yaşamlarını mümkün olduğunca normal bir şekilde yaşamaları için özel olarak belirlenir.

Enteral Beslenme Nedir?

Enteral beslenme, ihtiyaç duyulan besinlerin tüpler yardımıyla mide veya ince bağırsaklara alınmasıdır. Enteral beslenme sadece yetişkinler için değil çocuklar için de kullanılmaktadır. Çocuklarda yeme bozuklukları, artan enerji gereksinimi ve metabolik bozukluklar için enteral beslenme gerekebilir. Genellikle hayat kurtarıcı bir tedavi olmasına rağmen, hastanın yaşam kalitesi olumsuz yönde etkilenebilir.

Enteral beslenme özellikle aşağıdaki durumlar için elzemdir:

  • Enfeksiyon ve yeme bozukluğu yaşayan hastalar
  • Ameliyat sonrasında ağız yoluyla beslenemeyen hastalar
  • Kanser tedavisi görenler

Enteral beslenme bağırsak fonksiyonunu korumak ve kolestaz olasılığını azaltmak için parenteral beslenme ile kombinasyon halinde kullanıldığında yararlı olabilir.

Enteral Beslenmenin Kullanım Alanları

Enteral beslenme endikasyonları şunlardır:

  • Yüz yaralanmaları,
  • Yutma güçlüğü ya da yemek borusu tıkanıklığı
  • Ağızdan yiyememe
  • Pankreas iltihabı

Enteral beslenme kontrendikasyonları şunlardır:

  • Fonksiyonel olmayan gastrointestinal sistem
  • Bağırsak tıkanıklığı
  • Şiddetli enterokolit

Çeşitleri

Bireyin tıbbi durumuna bağlı olarak enteral beslenmenin farklı yolları vardır. Tüpler ağızdan ya da burundan verilebilir. Bu tüpler, giriş ve varış noktalarına göre adlandırılır:

  • Nazogastrik (NG) tüp
  • Oral gastrik (OG) tüp
  • Nazoduodenal (ND) tüp
  • Nasojejunal (NJ) tüpü

Tüpler çok uzun süre kalırsa boğaz, yemek borusu ve midede enfeksiyonlara ve ülsere neden olabilir.
Parenteral Beslenme Nedir?

Parenteral beslenme, gastrointestinal sistemin düzgün çalışmadığı durumlarda tüple besleme mümkün veya güvenli olmayabilir. İnsanların yemek yiyemedikleri veya enteral yolla beslenemedikleri durumlarda kullanılan beslenme yöntemlerinden biridir. Damar içine sıvı besin karışımı enjekte edilir ve hastanın bu şekilde besinleri alması sağlanır. Parenteral beslenme ürünleri protein, şeker, yağ, vitamin, mineral ve diğer besin maddelerini içerir.
Parenteral beslenmeyi her yaştan insan alabilir. Bebekler, çocuklar ve yetişkinler parenteral beslenme yoluyla besin ihtiyaçlarını karşılayabilir. Hastanın durumuna göre parenteral beslenmenin zamanı ve dozu değişebilir.

Sindirim sistemi normal çalıştığında besinler önce mide ve bağırsakta parçalanır ve daha sonra bağırsakta absorbe edilirler. Bu emilen ürünler, kan tarafından vücudun her yerine taşınır. Parenteral beslenme mide ve bağırsaktaki normal sindirimi atlar. İntravenöz kateter yoluyla kanın içine verilen özel bir sıvı gıda karışımıdır.
Enteral beslenmeyle karşılaştırıldığında, parenteral beslenme alan hastalarda metabolik komplikasyonlar daha sık görülür. En yaygın olanı hiperglisemidir. Diğerleri hipertrigliseridemi, steatoz, kolestaz ve esansiyel yağ asidi eksikliğini içerir. Bu komplikasyonlardan kaçınmak için, aşırı beslenmeyi önlemek, uygun miktarlarda lipit sağlamak ve mümkün olduğunca enteral beslenme sağlamak önemlidir.

Parenteral Beslenmenin Kullanım Alanları

Parenteral beslenme endikasyonları şunlardır:

  • Mide ve bağırsak bozuklukları
  • Crohn hastalığı
  • Ülseratif kolit
  • Bağırsak tıkanıklığı
  • Kısa bağırsak sendromu

Parenteral beslenme kontrendikasyonları şunlardır:

  • Diyabet
  • Kalp yetmezliği
  • Karaciğer sorunları