8. Ünite - Yeni Türk Devleti’nin ilanı: Lozan’dan Cumhuriyet’e

290_Büyük Taarruz Ne Zaman Oldu? 26 Ağustos 1922 tarihinde Büyük Taarruz başlamış,
291_Mustafa Kemal Paşa’nın “ Ordular İlk Hedefiniz Akdenizdir, İleri!” Emriyle İlerleyen Türk Kuvvetleri Ne Zaman İzmire Girdi? 9 Eylül’de İzmir’e girmiştir.
292_Mudanya Konferansı’na Kimlerler Katıldı Türk Heyedini Kim Temsil Etti? Türkiye’yi ismet Paşa, İngiltere’yi General Harrington, Fransa’yı General Charpy, italya’yı General Mombelli temsil etmiştir. Konferans’a Yunanlılar katılmamışlardır. Yunan delegeleri General Mazarakis ile Albay Sarıyanis de Mudanya’ya gelmişler, ancak limanda bir Yunan gemisinde kalmayı tercih etmişlerdir
293_Mudanya Mütarekesi’nin Yapılmış Olması İle Ne Oldu? BMM itilaf Devletlerince resmen tanınmış oluyordu
294_İsviçre’nin Lozan Şehrinde Toplanması Kararlaştırılmıştır. Bununla Birlikte Türk Tarafının İsteği Ve Israrı Üzerine Boğazlarla İlgili Görüşmelere Katılmak Üzere Hangi Ülkeler Katıldı? Rusya, Ukrayna ve Gürcistan da Konferans’a davet edilmiştir.
295_Saltanat Ne Zaman Kaldırıldı? 1 Kasım1922’de Saltanat kaldırılmıştır.
296_ Osmanlı Padişahı Vahidettin Ülkeyi Ne Zaman Terk Etti? 16/17 Kasım 1922 gecesi İngilizlerin Malaya Zırhlısı ile sessiz sedasız İstanbul’dan ayrılarak İngiltere’nin himayesine geçmiştir
297_Lozan Görüşmelerindeki Heyet Şu Kişilerden Oluşmuştur: Hariciye Vekili ismet Paşa I. Delege, Sağlık Vekili Dr. Rıza Nur II. Delege olarak tayin edilirken mali müşavir olarak Hasan Saka ve Celal Bayar görevlendirilmişlerdir. Bu isimlere ek olarak adli, siyasi, askerî, ticari ve bahri müşavirler de tayin edilerek geniş bir danışmanlar grubu oluşturulmuştur.
298_Lozan Konferansı Görüşmeleri Ne Zaman Ve Hangi Ülkeler Katıldı? İngiltere’deki Hükûmet değişikliği sebebiyle planlanandan bir hafta sonra 20 Kasım 1922’de, saat 15.30’da Lozan’da, Casino de Montbenon’da başlanmıştır. Konferans’a Türkiye ile birlikte İngiltere, Fransa, italya, Yunanistan, Japonya, Romanya ve Yugoslavya (Eski Sırp-Karadağ, Hırvat, Makedon) bütün maddeler üzerinde söz sahibi olarak Sovyet Rusya ve Bulgaristan ise yalnızca Boğazlar görüşmelerine katılmak üzere ABD de gözlemci sıfatıyla katılmıştır
299_Lord Curzon’un Başkanlığında 20 Kasım 1922’de Toplanan Lozan Konferansı’nda Meseleleri İncelemek Üzere Üç Komisyon Kurulmuştur. I. Komisyon, topraklara, askerliğe, boğazlara; II. Komisyon Türkiye’de yabancıların tabi olacağı rejime; III. Komisyon ise iktisadi ve mali meselelere ait konulara bakacaktı. Komisyon başkanlıklarının dağılımından da anlaşılacağı gibi İngiltere, Fransa ve İtalya kendilerini en
çok ilgilendiren konuların ele alınacağı komisyonların başkanlıklarını almışlardır.
300_ Lozan’dan Beklenen Neticenin Çıkmayacağı Da Tabii İdi Anlaşmaya Varılmayan Maddeler Şunlardır?Nitekim antlaşma tasarısında Ermenilere toprak verilmesi, kapitülasyonların devam ettirilmesi, Osmanlı dış borçlarının tamamının Türkiye’ye ödetilmek istenmesi, savaş tazminatı ve tamirat bedeli, boğazların statüsü gibi meselelerde anlaşmaya varılamayacaktır.
301_Lozan Görüşmelerinde İtalya’ya Ne Verildi? İtalya’ya On iki Ada verilmek suretiyle Türkiye üzerindeki istekleri itibarıyla tatmin edilmiştir
302_Lozan Görüşmerin İkinci Dönem Görşmelerine Başkanlık Edenler? Bu görüşmelerde Türkiye’yi yine ismet Paşa temsil etmiştir. İngiltere’yi Sir Horace Rumbold, Fransa’yı General Pelle, İtalya’yı ise Montagna temsil etmişlerdir.
303_Türkiye’nin Sınırları Meselesinin Görüşülmesine 22 Kasım 1922’de Lord Curzon’un başkanlığındaki Arazi ve Askerlik Komisyonunda başlanmıştır.
Suriye sınırının, 20 Ekim 1921’de Fransa ile imzalanan Ankara itilafnamesi’nde belirlenen haliyle aynen kabul edilmesi ve İskenderun ve Antakya’daki Türklerin kendi kültürlerini korumaları konusunda Ankara itilafnamesi’nin hükümlerine uyulması kararlaştırılmıştır.
Karadeniz’de Rezve deresi sınırına kadar gelen 1913 sınırı aynen kabul edilmek suretiyle Bulgaristan sınırı belirlenmiştir.
Doğu Trakya sınırını, Mudanya Mütarekesi’nde tespit edildiği şekilde Meriç Nehri’nin teşkil etmesi ve Edirne ile birlikte (Harp tazminatı olarak) Karaağaç’ın da Türkiye’de kalması kararlaştırılmıştır. Mısır ve Sudan’da ingiliz hâkimiyeti kabul edilmiş, Trablusgarp üzerindeki haklardan da vaz geçilmiştir.
304_Musul Meselesi Hangi Tarihte Belli Oldu? 5 Haziran 1926’da imzalanan Ankara Antlaşması ile Musul’un İngilizlerin manda yönetimi altında Irak’a bırakılmasına karar verilecektir.
305_Konferans’ta Boğazlarla İlgili Üç Farklı Görüş Ortaya Çıkmıştır:

  • İtilaf Devletlerinin görüşü: İstanbul ve Çanakkale Boğazlarının, hem ticaret hem de harp gemileri için kesin olarak açık olması; bu açıklığın güvencesi olarak Boğazların iki tarafının askersizleştirilmesi ve milletlerarası bir idare kurularak bu idarenin kontrolünde yönetilmesi. ABD temsilcisi de hiçbir millet için özel ayrıcalık olmaksızın tam bir serbestlik olmasını ve dünya ticaretini hiçbir milletin engellememesi gerektiğini savunmuştur.
  • Rusya’nın görüşü: Boğazlar, ticaret gemilerine ve barışçı gemilere daima açık bulundurulmalı, İstanbul’un güvenliği Karadeniz’in barışı ve kıyılarının güvenliği sürekli güvence altına alınmalı, Boğazlar gerek savaşta gerekse barışta bütün harp gemilerine kapalı bulundurulmalı; Türkiye, Boğazları tahkim edebilmeli ve bir savaş filosuna sahip olmalıdır.
  • Türkiye’nin görüşü: Misak-ı Millî’ye uygun olarak, İstanbul ve Marmara’nın güvenliği şartı ile Boğazlardan geçişin serbest olması.

306_Boğazlar Meselesi Ne Zaman Hal Oldu? 20 Temmuz 1936 yılında Montreux Boğazlar Sözleşmesi imzalamak suretiyle Boğazlar meselesini isteği doğrultusunda çözülecektir.
307_Türkiye’nin Hiçbir Hakkı Olmadığı Kabul Edilen Ülkeler Hangileridir? Filistin, Sina, Yemen, Asir, Hicaz ve Irak ülkeleri üzerinde de artık Türkiye’nin hiçbir hakkının olmadığı kabul edilerek buralar İngilizlere verilmiştir
308_Lozan’da Azınlıklar Meselesi Kapsamında Türkiye’de Yerleşmiş Ortodoks Rumlar İle Yunanistan’da Yaşayan Müslüman Türklerin Mübadelesi (Nüfus Değişimi) Konusu Görüşülmüştür. Alınan Karara Göre, Türkiye içinde yaşayan Müslüman olmayan azınlıklar hukuken ve fiilen Türk uyruklu sayılacaklar ve kendileri için her türlü hayır kurumu ve okul açabileceklerdir. Türkiye’de yaşayan Rumlarla Yunanistan’da yaşayan Türkler karşılıklı olarak değiştirilecekler, İstanbul’da yaşayan Rumlarla, Batı Trakya’da yaşayan Türkler bu değiş tokuşun dışında tutulacaklardır. İstanbul Rumları yayın, okul açma, hastane ve vakıf işlerinde serbest olacaklar, Türk mahkemelerinde kendi dilleri ile ifade vermelerine engel olunmayacak, dinî tatillerinde mahkemeye çağrılmayacaklardır. Bu hakların hepsi Batı Trakya’daki Türkler için de geçerlidir.
309_Lozan Barış Antlaşması Ne Zaman İmzalandı? 143 maddeden oluşan Lozan Barış Anlaşması, 24 Temmuz 1923’te Türkiye, İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Portekiz, Belçika devletleri arasında imzalanarak yürürlüğe girmiştir
310_Lozan Barış Antlaşmasını TBMM Ne Zaman Onayladı? 23 Ağustos 1923 tarihinde TBMM’de onaylanmış ve 6 Haziran 1924 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
311_Türkiye Cumhuriyetini İlan Etmenin Yanında Yeni Devletin Esaslarını Belirleyecek Köklü Düzenlemeleri Yapacak Olan İkinci Türkiye Büyük Millet Meclisi Ne Zaman Ve Kaç Üyeyle Toplandı? 11 Ağustos 1923 Cumartesi günü çalışmalarına başlamıştır. Toplam üye sayısı 278 olan Mecliste 13 Ağustos’ta yapılan başkan seçiminde mevcut 197 milletvekilinden 196 sının oyunu alan Gazi Mustafa Kemal meclis başkanı olmuştur.
312_Türk Ordusu İstanbul’a Ne Zaman Girdi? 6 Ekim 1923 tarihinde şükrü Naili Paşa komutasındaki Türk askerleri İstanbul halkının büyük sevgi gösterileri arasında İstanbul’a girdiler. Böylelikle 13 Kasım 1918’de fiilen ve 16 Mart 1920’de resmen başlayan işgal her manada sona ermiş oluyordu. Türkiye Büyük Millet Meclisi hükûmeti de İstanbul halkının yaptığı kutlamalara katılmak üzere bir heyet göndermişti.
313_ Ankara Ne Zaman Başkent Oldu? 13 Ekim 1923’te Meclis’te görüşülerek kabul edilen ve Anayasa’ya dahil edilen madde ile “Türkiye Devleti’nin başşehri Ankara şehri” olarak belirlenmiştir
314_Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin İlanı Ne Zaman Oldu? 29 Ekim 1923 tarihinde ilanı ile altı asırlık bir dünya devleti resmen yıkılmış;
315_Türkiye’nin, Lozan Antlaşması’nın Egemenlik Haklarını Sınırlandıran Hükümlerden Kurtulmasını Sağlamıştır? Montrö Sözleşmesi
316_Hangi Devlet Lozan Konferansı’na Katılmış Ancak Lozan Barış Antlaşması’nı İmzalamamıştır? Amerika
317_Lozan’da Misak-I Milli’ye Uygun Olarak Çözümlenmiştir? Kapitülasyonlar
318_Türkiye Büyük Millet Meclisinin İstanbul’daki Temsilcisidir? Refet Paşa
319_Lozan’da Görüşülen Yukarıdaki Meselelerden Hangileri Yalnızca Türkiye Ve Yunanistan’ı İlgilendiren Konulardır? Patrikhane, Nüfus Mübadelesi
320_Ankara’nın Başkent Seçildiği Tarih Nedir? 13 Ekim 1923