1970’lerden beri yapılan çalışmalarda bazı enzimler ile DNA parçalarının kesilerek çıkarılıp yerine başka gen parçalarının takılabilmesi ile rekombinant DNA’ların ortaya çıkması mümkün olmuştur.Geçmişte çok az sayıda yapılan bu çalışmalar, günümüzde artık tarımda ve gıda ürünlerinin üretiminde bile kullanılmaktadır.
Gen teknolojisi, keşfedildiği günden itibaren bugüne kadar çok hızlı ilerlemiştir.
Biyoteknolojinin en sık kullandığı yöntemler, genetik mühendisliği ile ilgili alanlardır. Bakteriler kullanılarak gerçekleştirilen gen aktarımı çalışmaları sayesinde, aktarılan bu genlerin ürünleri olan proteinler günümüzde birçok alanda kullanılabilmektedir. Örneğin insülin gibi protein hormonlar ve DNA polimeraz gibi enzimler bu yolla üretilmektedir.
Biyolojik arıtma olaylarında bakterilerin kullanılması yaygınlaşmıştır. Endüstride fermantasyon çalışmalarında bakteriler ve mayalar etkili biçimde kullanılmaktadır.
Son yıllarda insanlar için önemli olan proteinleri üretme çalışmaları büyük başarılar kazanmıştır.
Normalde insan proteinlerinin saflaştırılması çok zor ve masraflı bir iştir. Biyoteknolojik olarak bu proteinlerin bakteriler tarafından üretilmesi gündemdedir.
Biliyor musunuz?
İnsülin, insan şeker metabolizmasında işlev gören bir hormondur. Kan şekerinin düzenlenmesinde ve homeostasinin sağlanmasında önemli olan bu hormon, gen aktarımı yapılmış olan Escherichia coli (Eşerişiya koli) adı verilen bakteri tarafından üretilmektedir.
Kan pıhtılaşmasında kullanılan doku plazminojen aktivatörü biyosentetik olarak üretilmekte ve yaraların iyileştirilmesinde kullanılmaktadır. Kistik fibrozis hastalarında yine etkin tedavi sağlayan insan DNA’sı da biyoteknolojik olarak üretilebilmektedir.
Genetik maddenin başka bir organizmaya aktarılmasıyla ortaya çıkan genlere, rekombinant genler denir. Bu tekniklerle üretilen enzimler ve hormonlar, hayvanların süt ve et üretimini artırmakta, beslenme ihtiyacının büyük bölümünü giderebilme konusunda ümit vaat etmektedir.
Bu yöntemler ile üretilen aşılar, özellikle virüs hastalıklarından korunmayı sağlayabilecektir.
Ökaryot bir yumurta hücresine aktarılan rekombinant genler, transgenik organizmalar üretilmesini, tarımda ve hayvancılıkta verimin artırılmasını sağlar. Genetik yapısında farklı türlere ait gen içeren organizmalara transgenik organizmalar adı verilir.