Anjioödem Nedir?

Anjioödem, cilt altındaki derin dokularda oluşan şişmedir. Sıvı birikmesi (ödem) ile ortaya çıkar. En sık karşılaşılan nedeni alerjidir; ancak genetik de olabilir.
Kurdeşenden Farkı Nedir?

Meydana gelişi itibariyle ürtikere (kurdeşen) benzerlik gösterir. Ancak ürtiker cildin en dış tabakalarında görülürken; anjioödem alt tabakalarda, mukozada veya mukoza tabakasının da derininde ortaya çıkabilir.

  • Genellikle ürtikerden daha uzun sürer.

Kurdeşen ve anjioödemin bir arada görüldüğü vaka sayısı az değildir.
Anjioödem Belirtileri

Şişme

Anjioödemin temel belirtisi şişmedir. Cildin alt tabakalarında ortaya çıkar. Şişme aniden ortaya çıkabileceği gibi, birkaç saatlik süre içinde aşamalı olarak da artabilir.
En fazla aşağıdaki vücut bölgelerinde görülür:

  • Göz kapakları ve göz çevresi
  • Dil ve dudaklar
  • Genital bölge
  • El ve ayaklar

Şişmenin birkaç günden daha uzun sürmesi beklenmez.
Diğer Belirtiler

Anjioödemle birlikte sık sık ürtiker gibi başka sorunlar da ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle aşağıdaki belirtiler de söz konusu olabilir:

  • Ciltte döküntü ve kabarcık şeklinde kızarıklık (kurdeşen)
  • Dokunmaya karşı aşırı hassasiyet
  • Kaşıntı
  • Ciltte gerginlik ya da yanma
  • Göz kızarıklığı (görüş bulanıklığı da söz konusu olabilir)
  • Karın ağrısı
  • İshal

Nadiren Hayati Tehlikeye Yol Açabilir

Anjioödem, hayati tehlikeye yol açabilecek bir sorundur. Çok şiddetli bir alerji söz konusu ise, kişi anafilaktik şoka girebilir. Ya da boğaz ve çevresindeki dokularda meydana gelen şişkinlik, soluk borusunun tıkanmasına ve kişinin nefes alamamasına yol açabilir.
Aşağıdaki belirtilerden herhangi biri söz konusu olursa, 112 acil aranarak zaman kaybetmeden ambulans çağırılmalıdır:

  • Baş dönmesi
  • Baygınlık geçirme veya bayılma
  • Nefes almakta güçlük çekme

Anafilaktik şok riski önceden biliniyorsa, kişi yanında epinefrin iğneleri bulundurmalı ve ihtiyaç anında kullanmalıdır.

Anjioödem Neden Olur?

1. Alerji


Anjioödem genellikle vücudun alerjen bir maddeye karşı gösterdiği tepki nedeni ile ortaya çıkar. Yani maruz kaldığı zararsız bir maddeyi zararlı zannederek savunma pozisyonuna geçmesi nedeni ile görülür.
Anjioödeme en sık yol açan alerjenler aşağıdaki gibidir:

  • Kuruyemiş, süt veya yumurta gibi bazı yiyecekler
  • İbuprofen gibi steroit olmayan iltihap gidericiler, bazı antibiyotikler ya da aspirin gibi bazı ilaçlar
  • Böcek ısırıkları (arı sokması birçok kişide alerji tetiklemektedir)
  • Lateks (balonlarda, eldivenlerde ve prezervatiflerde kullanılan dayanıklı bir tür madde)

2. Bazı İlaçlar


Bazı tür ilaçlar, alerjiye neden olmaksızın anjioödeme yol açabilir. Sık karşılaşılan bazı örnekleri şunlardır:

  • Tansiyon düşürücü olarak kullanılan ACE inhibitörü ilaçlar (enalapril, lisonopril, perindopril vb.)
  • Steroit olmayan iltihap giderici ağrı kesiciler (İbupofen vb.)
  • Andesartan, irbesartan, losartan veya valsartan gibi diğer bazı tür tansiyon ilaçları

Bu ilaçlar bazı vakalarda alındıktan yıllar sonra bile anjioödeme yol açabilmektedir.
3. Genetik Etkenler


Bazı nadir vakaların nedeni, vücudun savunma mekanizmalarını kontrol eden genlerde ortaya çıkan aksaklıklar olmaktadır. Anne ve babadan aktarılan hatalı genler nedeni ile görülen bu durum, vücudun hatalı hareket ederek anjioödem oluşturmasına yol açabilir.
Aşağıdaki gibi etkenler, bu hatalı durumun aktifleşmesine yol açabilir:

  • Yaralanma
  • İltihaplı hastalıklar
  • Aşırı stres
  • Hamilelik
  • Doğum kontrol hapı gibi bazı ilaçlar ve kimyasallar

Yaklaşık her on kişiden biri, hayatında en az bir kez anjioödem geçirmektedir. Bir kişinin ne sıklıkla anjioödeme yakalandığı ise oldukça değişkendir. Kimi her hafta bu sorunla karşılaşırken, bazı vakalar ise ömürde sadece bir kez ortaya çıkmaktadır.
Anjioödem Tedavisi

1. Alerjenden Uzak Kalınmalı


Bu can sıkıcı ve bazen de tehlikeli olan hastalığa karşı en etkili tedavi, en başta korunmaktır. Kişi alerjisi olduğu maddeleri bilmeli, önceden tedbirini almalıdır. Bu amaçla döküntü, kurdeşen, kaşıntı gibi alerjik reaksiyonlar ortaya çıktığında alerjen tespiti ihmal edilmemelidir.

Özellikle hazır gıdaların içeriklerinin farkında olunmalıdır.
İlaç alerjisi söz konusu ise, alternatif tedaviler için doktor tavsiyesi alınmalıdır.
2. İlaç Tedavileri


Anjioödem ortaya çıktıktan sonra tedavi için aşağıdaki ilaçlardan biri veya birkaçı önerilebilir:
Antihistaminler

Histamin, şişmeyi sonuç veren vücut bileşenlerinden biridir. Antihistamin ilaçlar bu bileşeni azaltarak anjioödemin hafiflemesini ve yok olmasını sağlayabilir.
Ortaya çıkan şişmeyi indirmek için, aşağıdaki ilaçlar da önerilebilir:

  • İkatibant
  • C1 esteraz inhibitörü takviyesi

Steroid İlaçlar

Belirtilerin şiddetli olduğu vakalarda seroid ilaçlarla müdahale gerekebilir. Bu ilaçlar güçlü etki göstererek anjioödemin hızla yok olmasını sağlar; ancak yan etkileri de güçlü olacağı için sadece gerekli olduğunda önerilir. Kısa süreli olarak kullanılmalıdır.
Adrenalin Şırıngaları

Bazı çok şiddetli alerji vakaları sadece anjioödeme neden olmaz, aynı zamanda hayati tehlike doğuran anafilaktik şoka da yol açabilir. Böyle güçlü alerjileri olan hastalar yanlarında düzenli olarak adrenalin şırıngaları taşımalı; yakınlarını bu durumla ilgili bilgilendirmelidir.
Danazol ve Oksandrolon

Genetik anjioödem tedavisinde kullanılan ilaçlardır. Kandaki C1 esteraz inhibitörü isimli bileşeni artırır. Şişmenin ana nedenlerinden biri, bu bileşenin az olmasıdır.
Ancak bu ilaçların yan etkileri güçlü olabilir. Bu durumda traneksamik ilaç adı verilen daha az etkili bir ilaç önerilebilir.