AfiFe
11.Şubat.2014, 18:53
En Çok Uygulanan Diş Tedavileri
Diş Çekimi
Diş hekiminiz, birçok farklı sebeple dişinizin çekilmesini önerebilir. Bu sebepler, dişinizin kötü bir şekilde kırılmış veya çürümüş olması veya diş apsesi veya aşırı çarpıklıktır. Diş çekimlerinin birçoğu, diş doktorunuzun veya diş cerrahının muayenehanesinde, lokal anesteziyle yapılır.
Birden fazla dişin çekilmesi gerekiyorsa veya çekim işleminin kendisi zor olacaksa (bazı kemiğe kaynamış dişlerin çekimi gibi), diş doktorunuz ilaçla yatıştırmayı ya da hatta, işlem sırasında kendinizi daha rahat hissedebilmeniz için genel anesteziyi önerebilir.Dişler genellikle, diş çekim pensesiyle çekilir. Pense dişin taç kısırını kavrar ve dişi yuvasında tutan bağlan kopanr. Yuva kademeli olarak açılır ve diş dışarı çekilir. Çekimden sonra, kanama, cerrahi işlemin yapıldığı alana konulan ve ısırtılan gazlı bezle kontrol altına alınır; basmç, kanamanın 30 dakika içinde durmasını sağlar. Çekim sonrası ağrıyı dindirmek için doktorunuz, parasetamol gibi bir ağn kesici kullanmanızı önerecektir. Aspirin ve ibuprofen kanamyı uzatır ve pıhtılaşmayı engeller.
Doktorunuz, pıhtının oynamasını engellemek için, işlemden sonra 24 saat boyunca, dişlerinizi çokça yıkamaktan kaçınmanızı ve kamışla sıvı almamanızı önerebilir. Bundan sonra, dişinizi hafifçe, tuzlu sucak suyla yıkamanız, ameliyat alanının iyileşmesine yardımcı olacaktır. Bu alanın tamamen iyileşmesi 7 ile 10 gün sürer.
Ortodonti
Ortodonti, dişçiliğin, dişlerdeki şekil ve hiza (eğri veya yerinde olmayan) bozukluklarını düzelten, çenelerdeki uyumsuzluk sorunlarını çözen özel bir bölümüdür. Isırma, çiğneme, yutma, kelime telaffuz etme, diş çarpıklıkları ve görüntü düzletme sorunlarının giderilmesinde de ortodontik tedavi gerekebilir. Ortodontik tedavi çocukluk çağmda başlayabilir ancak kesin tedavi, kalıcı dişler gelmeden (yaklaşık 12 yaşından sonra) bitirilemez.
Kapanış bozukluğu (ısırırken alt ve üst dişlerin arasındaki anormal durum) tedavisi, çocukluk dönemlerinde veya gençlik çağlarının en başında yani dişlerin ve çenenin henüz oluşması aşamasında, çok kolaydır. Aynı hizada olmayan dişler ve aralıklı diş sorunları; kalıtımsal nedenlerle, parmak emme sebebiyle, emzik kullanımı sebebiyle, çocukluk dişlerinin erken kaybedilmesi (bu durumda kalıcı dişler, olmaları gereken yerde çıkmazlar) sebebiyle ortaya çıkabilir.
Ortodontik tedavinin üç ana kategorisi vardır: Önleyici, koruyucu, kapsamlı. Önleyici tedavi, genellikle çocuklarda uygulanır, parmak emme gibi alışkanlıkları düzelterek gelecekteki sorunların derecesini en aza indirir. Diğer taraftan önleyici tedavi, süt dişlerinin erken kaybedilmesi sebebiyle ayrık olan dişlerin arasına alan koruyucu denilen cihazlar kullanarak, gelecek olan kalıcı dişe yer açmak için de yapılır.
Koruyucu tedavi, süt dişleri ve kalıcı dişlere, gelecekte oluşacak sorunları engellemek amacıyla, uygulanan süreçlerdir; genellikle 6 ila 12 yaş arasında uygulanır. Örneğin, bazıları aşın çarpıklık nedeniyle, alışık olunmayan büyüklükte diş çıkartacak şekilde doğarlar. Koruyucu tedavi ile, bu dişler çekilir ve diğer dişler başka tarafa yönlendirilerek gelecekteki aşırı çarpıklıklar önlenir.
Kapsamlı ortodontik tedavi, tel ve tutucular gibi, genellikle ortodonti uygulamalannı da kullanır.
TELLER
Tel, dişleri yavaşça yeni konumlarına çekmek için kullanılan cihazlardır. Tele ihtiyacınız varsa, diş doktorunuz, kalıcı dişlerinizi görebileceği, şekilde (çıkmamış dişlerinizi de görebileceği), kemiklerinizin röntgenini çekecek ve alt-üst çeneniz arasındaki ilişkiyi tespit edecektir. Doktorunuz ayrıca, dişlerinizin plastik bir kopyasını da yapacaktır. Kopyayı yapabilmek için, yumuşak hamura benzeyen maddeyi ısıracaksınız ve böylece dişlerinizin izi çıkacak; çıkartıldığı zaman, izin içine alçı dökülecek ve dişlerinizin ve ısırığınızın kalıcı bir kalıbı oluşturulacaktır.
Bazı aşın bozukluk vakalarında, diş doktorunuz bir veya daha fazla dişinizi çekerek, diğererine yer açmayı önerebilir. Böylece tel, diğer çarpık dişleri, çekilen dişlerin açtığı alanlara doğru hareket ettirebilir.
Tellerin 3 yıl boyunca kullanılması gerekli olabilir.
Daha az ciddi bir durum varsa, daha kısa bir süre de kullanılabilir. Birçok farklı tel tipi vardır.Paslanmaz çelikten halkalan olan bir tip tel, her dişi çevreler ve daha sonra yerine yapıştınlır. Bir başka tip, küçük ayraç özelliklidir ve dişin ön veya arka kısmına takılır. Teller, plastik bantlar ve zemberek ile bağlanır ve ortodon-tistin, hareket etmesini istediği yöne doğru gidecek şekilde, basınç uygulaması amacıyla ayarlanır. Ortodontistiniz, tellerin gerüimini her ay ayarlar. Tel taşımak bazen kısa süreli rahatsızlıklara sebep olur; aspirin (21 yaşın altında olanlar aspirin kullanmamalıdırlar), ibuprofen veya parasetamol gibi ağn kesiciler ağrının dinmesine yardımcı olurlar.Tellere ek olarak, ortodontistler, yular denilen ve haricen kullanılan bir alet önerebilirler. Bu alet, arka azı dişlerine takılır ve geceleri basınç uygulayarak, hizalama işleminin hızlanmasını amaçlar.
Telleriniz çıkartıldığı zaman, dişlerinizin yeni konumlarını korumaları ve eski konumlarına geri dönmemeleri için birkaç ay veya birkaç yıl boyunca, tutucu denilen bir alet kullanmak zorundasınız. Tutucu, çıkartılabilen ve dişleri çevreleyen telleri olan bir alettir; uygun bir protezle dişlerinize sabitlenir.Tel tutucu gibi ortodontik uygulamalar, yemekler için ideal kapanlardır ve diş çürümesine, plaklara ve diş eti hastalıklarına sebep olur. Dişlerinizi günde en az iki kere, her öğünden sonra ve öğünler arasında atıştırırsanız, atıştırdıktan sonra fırçalamak, iple temizlemek, yıkamak zorundasınız. Diş doktorunuza veya ortodon-tistinize, tellerinizi titizlikle temiz tutmanın en iyi yollarım sorun.
Dolgular
Bir diş dolgusunun yerleştirilmesi, delinmiş veya diş çürüğü (delik) ile hasar görmüş bir alana, sert bir maddenin konulması işlemidir.
Diş minesi – sert dış yüzey – hasar veya çürümeyle zarar gördüğü zaman; bakteriler içeri girip daha ileri aşınmalara ve zarara yol açabilir, bazen de dişin merkezi özüne, kan damarlarının ve sinirlerin bulunduğu yere zarar verebilir.Bir dişi doldurmak için, diş doktorunuz önce, etkilenen dişin içine ve etrafına lokal anestezi tatbik eder; daha sonra dişi temizler ve bir frez yardımıyla her türlü çürük maddeyi alır. Bu işlem sırasında, hassas diş özü açıkta kalmışsa, doktorunuz, buna sakinleştirici bir macun uygular, böylece diş dolgusu tamamlandıktan sonra öz, ağnya sebep olmaz. Çürük, dişin büyük bir kısmını harap etmişse, dolguyu yerinde tutması için dişin etrafına metal bir çerçeve konulur.Dolgu malzemesi bir karışımdır ve deliğin içine ya da metal çerçevenin içine sıkıca uygulanır ve sonra yüzey düzlenir. Birkaç dakika içinde sertleşir. Ön dişler için, plastik bir diş renklendi-rici kullanılır. Görünmeyen dişler için diş amalgamı (gümüş, cıva veya diğer metallerden oluşan bir alaşım) veya dolgu malzemesi olarak altın kullanılır.
Amalgam dolgu malzemeleri yaklaşık 10 sene sonra kırılır; altın dolgular daha uzun süre kalır ancak çok daha pahalıdır. Yeni alaşım malzemeleri ve porselen malzemeler dolgu malzemesi olarak kullanılsa da yine de diş amalgamı en çok kullanılan dolgu malzemesidir. Kimileri, diş dolgularında, cıvanın dışarı sızabileceği ve bunun da vücudun geri kalan kısmını zehirleyebileceğini iddia etmektedirler. Bugüne dek yapılan araştırmalarda bu teoriyi doğrulayan bir kanıt bulunamamıştır.
Takma Dişler
Takma dişler, genellikle birçok dişin yerine takılmak üzere yapılan protezlerdir. İki tip takma diş vardır: Tam ve kısmi. Yarım takma dişler, kendi dişlerinizin arasına, gerçek dişin durduğu yerde oluşan boşluğu doldurmak için konan yapay dişlerdir. Tam takma dişler ise üst damaktaki tüm dişlerin veya alt damaktaki tüm dişlerin ya da her ikisinin birden yerine konan takma dişlerdir.
Kısmi takma dişler metal tabanlıdır ve metal çengeller protezi dişlere bağlar. Tam takma dişler genellikle plastikten (akrilik) yapılmıştır, dişlerinizle ve diş etinizle örtüşebilmesi için renklendirilmişlerdir. Tabanı diş etleri gibi renklendirilmiştir ve diş etinin üzerine otunır; üst plaka, kısmen yerinde durur.
Bazen, geçici takma dişler (hazır takma dişler) herhangi bir takma diş çekilmeden hazırlanır; diş çekilden sonra, boş kalan alanı doldurmak için hemen ağza konulur. Geçici takma dişler, daha sonra kalıcı olanlarla değiştirlmek zorundadır.
Takma diş yapılması, birçok kere dişçiye gidilmesini gerektirir. İlk olarak, dişinizin izleri çıkartılır. Bu, diş doktorunuz için, ağız yapınızın bir kopyasıdır, böylece takma dişininzi tam olarak ağız ölçülerinize göre yapabilecektir. Nihai olan plastik takma diş yapılmadan önce, genellikle balmu-mundan yapılmış bir örnek hazırlanır; bunun amacı takma dişlerin ölçü ve görünümlerinin doğruluğunu görmek ve iyi çalışıp çalışmadığını anlamaktır. Takma dişleri taşıyan kemikler, zamanla değiştiklerinden, düzenli aralıklarla dişçinize gidip, takma dişlerinizin ölçülerini ve altmdaki dokulann sağlıklı olup olmadıklarını kontrol ettirmek zorundasınız.
TAKMA DİŞLERİN BAKIMI
Takma dişleriniz de doğal dişleriniz kadar hassastır ve günlük olarak temizlenmelidirler. Protez üzerinde plak ve tartarlar (orjinal dişlerinizde olduğu gibi) oluşur ve canlı dişlerinize ve diş etlerinize sıçrayabilirler, buralarda oyuklar ve diş eti rahatsızlıklarına sebep olabilirler.
Takma dişlerinizi çıkardıktan sonra, ağzınızı iyice yıkayınız ve tüm artıklan atınız. Geceleyin, takma dişlerinizi yarım ölçek beyaz sirke ve yanm ölçek ılık suyun içinde veya takma diş temizleyicisinin içinde bekletiniz. Takma dişlerinizin metal çengelleri varsa, sadece su kullanınız. Suda bekletmek, plakları yok eder ve daha kolay fırçalayabilirsiniz.Suda beklettikten sonra, takma diş fırçası yardımıyla, takma diş macunu kullanarak, takma dişlerinizi fırçalayınız.
Kuron Ve Köprüler
Kuron, dişin üst (görünebilen) kısmının bir bölümüne yapılan kaplamadır; diş doktorlan kuronu dişin çürümüş, çatlak veya kırık olan kısmlanna yerleştirmek için kullanırlar. Köprüler, metal alaşımdan (genellikle platin veya altın) ve porselen kaplı bir ya da daha fazla yapay dişten oluşur; kaybedilen dişlerin bıraktığı boşluklan doldurmak için kullanılırlar.Kuronlar, ön dişler için porselenden ya da arka dişler için metal-porselen karışımından yapılır ki böylece çiğnemeden dolayı oluşan basınca dayanabilsinler. Kuron takılacağı zaman lokal anestezi yapılması gereklidir.
KURON
Diş dokrorunuz önce, kuron takılacak dişin kalıbını çıkarır. Bunun için sizden, hamura benzeyen yumuşak bir malzemeyi ısırmanız istenecektir; ısırdığınız hamurun üstünde kuron takılacak dişin şeklinin izi kalacaktır. Sonra, frez yardımıyla, kuronun takılacağı, dişin alt koçanına (henüz doğal haliyle alttaki kemiğe bağlıdır) şekil verilir. Bu koçana, kuron preparasyonu denilir ve bir başka kalıp da bunun şekli için çıkartılır.
Kuron preparasyonu ve takılacak kuronun kalıbından, orjinal dişin kuronunun ve kuron preparasyonunun ölçülerine uyan yapay bir diş hazırlanır.Kuron hazırlanıncaya kadar, geçici bir kuron koçanın üstüne konulur ve böylece ağzınızda boş alan kalmaz. Diş doktorunuza bir sonraki gidişinizde, hazırlanan kuron, kuron preparasyonunun üzerine yapıştırılır.
KÖPRÜ
Köprü bir veya daha fazla dişten oluşur. Takma dişlerden farklı olarak köprüler, ağzınızın çatısına uygun bir plaka üzerine takılı değildirler. Bunu yerine, köprünün doldurulacak alanlan birleştiren metal bir çerçevesi vardır.Birleştirilecek dişler (henüz sağlıklı iseler), kuron takılmak (bkz. Bir önceki makale) üzere hazırlanmalıdır. Köprünün de kuron gibi porselen kaplaması olur ve böylece doğal dişlere benzer. Köprünün tamamlanmasına kadar birçok defa diş doktoruna gitmek gerekir.
Köprü veya kuron taşıyorsanız büyük bir diş eti hastalığı riski altındasınız zira yapay dişler plaklan toplar. Fırçalama ve iple temizlemeye ek olarak, lastik uçlu diş eti uyarıcı çubuklarla kuron ve köprülerin yanındaki diş eti hattını temizleyin. Diş doktorunuz, diş arası fırça kullan*.tcmanızı tavsiye edebilir, bu küçük uçlu bir fırçadır ve sadece belli bir alanı temizler. Diş çekme aparatı denilen bir cihaz da köprünün altının temizlenmesi için kullanı*.tclabilir.
Diş İmplantı
Diş implantlan, yapay dişin, metal bir çerçeve kullanılarak komşu dişe bağlanmayıp, çene kemiğine, köprüde yapıldığı gibi sabitlenmesidir. Kemik implantın etrafından büyüyen ve yaşayan bir dokudur, implantı kemiğe sabitlemek güvenli bir perçin oluşturur.
Köprü veya kuron için yapıldığı gibi, yerine konacak diş veya dişlerin kalıbı çıkartılır. Bu dişler daha sonra çekilir ve implant kemiğe sabitlenmeye hazırdır. Lokal anestezi uygulandıktan sonra diş doktorunuz diş eti üzerinde bir keşi yapar ve diş eti hafifçe kaldırıarak kemik açığa çıkarılır.Bir seri frez yardımıyla, diş doktoru çene kemiğine bir delik açarak içine metal bir vida yerleştirir, bu vidaya implant bağlantısı denir. Daha sonra diş eti, implant bağlantısının üzerine yeniden yerleştirilir.
İmplant bağlantısının çene kemiğine entegre olması 4 ile 6 aylık bir süreyi gerektirir. Bu süre içinde, geçici bir diş veya takma diş konularak ağzınızda boşluk kalmaması sağlanır.
İmplant bağlantısı kemiğe entegre olduktan sonra, bağlan*.tctının üzerindeki diş eti kesilerek açılır (doktorun lokal anestezi yapmasından sonra) ve dayanak adı verilen küçük bir metal silindir, implant bağlantısının üzerine takılır. Dayanak, yeni kuronunuzu taşayacak olan nesnedir.
Dayanağın etrafındaki diş eti iyileştikten (yaklaşık 1 ay) sonra, diş doktoru, dayanağın bir kalıbını çıkartır. Laboratuar, yerine yenisi takılacak dişin kuronunun ve dayanağın kalıbını kullanarak yeni bir yapay kuron yaratır. Daha sonra bu kuron dayanağın üzerine yapıştırılır. Dişleri olmayanlar için, implantlar takma dişleri emniyete almak ve taşımak için kullanılır.10 yıl başarısı; alt çene kemiği çene bölgesindeki implantlar için %95; alt çene kemiğinin arkası için %85; burnun altında üst çene kemiği için %90; ve üst çene kemiğinin arka tarafı için de %70 ila %75 arasıdır. Çok sigara içenlerde, çok alkol kullananlarda, şeker hastası olanlarda veya bağışıklık sistemi zayıf olanlarda, daha çok başarısızlık ihtimali vardır zira diş eti tedavisi zarar görür. Bazı kişilerde vidayı taşıyacak kadar kemik yoktur. Diş implantlan, diş eti hasta-lıklan uzmanı veya ağız cerrahı tarafından yapılır ve kuron veya takma dişler genel diş doktorlan veya protez uzmanlan tarafından uygulanır. İmplantlara bağlı komplikasyonlar nadiren oluşur, ancak gerçek dişleriniz gibi hem sizin hem de diş doktorunuz tarafından hassas bir bakım gerektirir. Hiçbir sigorta, implantlann ödemesini yapmaz; implanta karar vermeden önce sigortacınızla görüşünüz.
Kök Kanalı Ameliyatı
Kök kanalı ameliyatı, diş özünün (bir dişin ortasındaki canlı doku) yerine bir dolgu malzemesi konulması işlemidir. Kök kanal ameliyatı, genellikle dişin çürümesi veya hasar görmesi sonrasında özün enfekte olması veya ölmesi sonucunda yapılan bir işlemdir.
İşlemden önce doktorunuz, tedavi edilecek kök sayısını belirlemek için röntgen çekecektir. Kesici dişlerin (ön dişler) tek kökü vardır, küçük azı dişlerinin iki kökü vardır ve azı dişlerinin üç ya da dört kökü vardır. Lokal anestezi verilir ve plastik bent denilen plastik bir örtü, tedavi edilecek dişin etrafına konulur ve altındaki doku koruma altına alınır.Kök kanal tedavisinde ilk hedef, diş özünü dişten çıkartmaktır. Girişi sağlamak için, dişin içine bir delik açılır ve öz, delgi denilen bir alet kullanılarak alınır. Daha sonra, minik törpüler kullanılarak, kökün kenarlan temizlenir. Kök kanalı temizlendikten sonra, diş doktorunuz, alanı antibakte-riyel bir çözeltiyle yıkar ve sonra da kurutur.
Diş Çekimi
Diş hekiminiz, birçok farklı sebeple dişinizin çekilmesini önerebilir. Bu sebepler, dişinizin kötü bir şekilde kırılmış veya çürümüş olması veya diş apsesi veya aşırı çarpıklıktır. Diş çekimlerinin birçoğu, diş doktorunuzun veya diş cerrahının muayenehanesinde, lokal anesteziyle yapılır.
Birden fazla dişin çekilmesi gerekiyorsa veya çekim işleminin kendisi zor olacaksa (bazı kemiğe kaynamış dişlerin çekimi gibi), diş doktorunuz ilaçla yatıştırmayı ya da hatta, işlem sırasında kendinizi daha rahat hissedebilmeniz için genel anesteziyi önerebilir.Dişler genellikle, diş çekim pensesiyle çekilir. Pense dişin taç kısırını kavrar ve dişi yuvasında tutan bağlan kopanr. Yuva kademeli olarak açılır ve diş dışarı çekilir. Çekimden sonra, kanama, cerrahi işlemin yapıldığı alana konulan ve ısırtılan gazlı bezle kontrol altına alınır; basmç, kanamanın 30 dakika içinde durmasını sağlar. Çekim sonrası ağrıyı dindirmek için doktorunuz, parasetamol gibi bir ağn kesici kullanmanızı önerecektir. Aspirin ve ibuprofen kanamyı uzatır ve pıhtılaşmayı engeller.
Doktorunuz, pıhtının oynamasını engellemek için, işlemden sonra 24 saat boyunca, dişlerinizi çokça yıkamaktan kaçınmanızı ve kamışla sıvı almamanızı önerebilir. Bundan sonra, dişinizi hafifçe, tuzlu sucak suyla yıkamanız, ameliyat alanının iyileşmesine yardımcı olacaktır. Bu alanın tamamen iyileşmesi 7 ile 10 gün sürer.
Ortodonti
Ortodonti, dişçiliğin, dişlerdeki şekil ve hiza (eğri veya yerinde olmayan) bozukluklarını düzelten, çenelerdeki uyumsuzluk sorunlarını çözen özel bir bölümüdür. Isırma, çiğneme, yutma, kelime telaffuz etme, diş çarpıklıkları ve görüntü düzletme sorunlarının giderilmesinde de ortodontik tedavi gerekebilir. Ortodontik tedavi çocukluk çağmda başlayabilir ancak kesin tedavi, kalıcı dişler gelmeden (yaklaşık 12 yaşından sonra) bitirilemez.
Kapanış bozukluğu (ısırırken alt ve üst dişlerin arasındaki anormal durum) tedavisi, çocukluk dönemlerinde veya gençlik çağlarının en başında yani dişlerin ve çenenin henüz oluşması aşamasında, çok kolaydır. Aynı hizada olmayan dişler ve aralıklı diş sorunları; kalıtımsal nedenlerle, parmak emme sebebiyle, emzik kullanımı sebebiyle, çocukluk dişlerinin erken kaybedilmesi (bu durumda kalıcı dişler, olmaları gereken yerde çıkmazlar) sebebiyle ortaya çıkabilir.
Ortodontik tedavinin üç ana kategorisi vardır: Önleyici, koruyucu, kapsamlı. Önleyici tedavi, genellikle çocuklarda uygulanır, parmak emme gibi alışkanlıkları düzelterek gelecekteki sorunların derecesini en aza indirir. Diğer taraftan önleyici tedavi, süt dişlerinin erken kaybedilmesi sebebiyle ayrık olan dişlerin arasına alan koruyucu denilen cihazlar kullanarak, gelecek olan kalıcı dişe yer açmak için de yapılır.
Koruyucu tedavi, süt dişleri ve kalıcı dişlere, gelecekte oluşacak sorunları engellemek amacıyla, uygulanan süreçlerdir; genellikle 6 ila 12 yaş arasında uygulanır. Örneğin, bazıları aşın çarpıklık nedeniyle, alışık olunmayan büyüklükte diş çıkartacak şekilde doğarlar. Koruyucu tedavi ile, bu dişler çekilir ve diğer dişler başka tarafa yönlendirilerek gelecekteki aşırı çarpıklıklar önlenir.
Kapsamlı ortodontik tedavi, tel ve tutucular gibi, genellikle ortodonti uygulamalannı da kullanır.
TELLER
Tel, dişleri yavaşça yeni konumlarına çekmek için kullanılan cihazlardır. Tele ihtiyacınız varsa, diş doktorunuz, kalıcı dişlerinizi görebileceği, şekilde (çıkmamış dişlerinizi de görebileceği), kemiklerinizin röntgenini çekecek ve alt-üst çeneniz arasındaki ilişkiyi tespit edecektir. Doktorunuz ayrıca, dişlerinizin plastik bir kopyasını da yapacaktır. Kopyayı yapabilmek için, yumuşak hamura benzeyen maddeyi ısıracaksınız ve böylece dişlerinizin izi çıkacak; çıkartıldığı zaman, izin içine alçı dökülecek ve dişlerinizin ve ısırığınızın kalıcı bir kalıbı oluşturulacaktır.
Bazı aşın bozukluk vakalarında, diş doktorunuz bir veya daha fazla dişinizi çekerek, diğererine yer açmayı önerebilir. Böylece tel, diğer çarpık dişleri, çekilen dişlerin açtığı alanlara doğru hareket ettirebilir.
Tellerin 3 yıl boyunca kullanılması gerekli olabilir.
Daha az ciddi bir durum varsa, daha kısa bir süre de kullanılabilir. Birçok farklı tel tipi vardır.Paslanmaz çelikten halkalan olan bir tip tel, her dişi çevreler ve daha sonra yerine yapıştınlır. Bir başka tip, küçük ayraç özelliklidir ve dişin ön veya arka kısmına takılır. Teller, plastik bantlar ve zemberek ile bağlanır ve ortodon-tistin, hareket etmesini istediği yöne doğru gidecek şekilde, basınç uygulaması amacıyla ayarlanır. Ortodontistiniz, tellerin gerüimini her ay ayarlar. Tel taşımak bazen kısa süreli rahatsızlıklara sebep olur; aspirin (21 yaşın altında olanlar aspirin kullanmamalıdırlar), ibuprofen veya parasetamol gibi ağn kesiciler ağrının dinmesine yardımcı olurlar.Tellere ek olarak, ortodontistler, yular denilen ve haricen kullanılan bir alet önerebilirler. Bu alet, arka azı dişlerine takılır ve geceleri basınç uygulayarak, hizalama işleminin hızlanmasını amaçlar.
Telleriniz çıkartıldığı zaman, dişlerinizin yeni konumlarını korumaları ve eski konumlarına geri dönmemeleri için birkaç ay veya birkaç yıl boyunca, tutucu denilen bir alet kullanmak zorundasınız. Tutucu, çıkartılabilen ve dişleri çevreleyen telleri olan bir alettir; uygun bir protezle dişlerinize sabitlenir.Tel tutucu gibi ortodontik uygulamalar, yemekler için ideal kapanlardır ve diş çürümesine, plaklara ve diş eti hastalıklarına sebep olur. Dişlerinizi günde en az iki kere, her öğünden sonra ve öğünler arasında atıştırırsanız, atıştırdıktan sonra fırçalamak, iple temizlemek, yıkamak zorundasınız. Diş doktorunuza veya ortodon-tistinize, tellerinizi titizlikle temiz tutmanın en iyi yollarım sorun.
Dolgular
Bir diş dolgusunun yerleştirilmesi, delinmiş veya diş çürüğü (delik) ile hasar görmüş bir alana, sert bir maddenin konulması işlemidir.
Diş minesi – sert dış yüzey – hasar veya çürümeyle zarar gördüğü zaman; bakteriler içeri girip daha ileri aşınmalara ve zarara yol açabilir, bazen de dişin merkezi özüne, kan damarlarının ve sinirlerin bulunduğu yere zarar verebilir.Bir dişi doldurmak için, diş doktorunuz önce, etkilenen dişin içine ve etrafına lokal anestezi tatbik eder; daha sonra dişi temizler ve bir frez yardımıyla her türlü çürük maddeyi alır. Bu işlem sırasında, hassas diş özü açıkta kalmışsa, doktorunuz, buna sakinleştirici bir macun uygular, böylece diş dolgusu tamamlandıktan sonra öz, ağnya sebep olmaz. Çürük, dişin büyük bir kısmını harap etmişse, dolguyu yerinde tutması için dişin etrafına metal bir çerçeve konulur.Dolgu malzemesi bir karışımdır ve deliğin içine ya da metal çerçevenin içine sıkıca uygulanır ve sonra yüzey düzlenir. Birkaç dakika içinde sertleşir. Ön dişler için, plastik bir diş renklendi-rici kullanılır. Görünmeyen dişler için diş amalgamı (gümüş, cıva veya diğer metallerden oluşan bir alaşım) veya dolgu malzemesi olarak altın kullanılır.
Amalgam dolgu malzemeleri yaklaşık 10 sene sonra kırılır; altın dolgular daha uzun süre kalır ancak çok daha pahalıdır. Yeni alaşım malzemeleri ve porselen malzemeler dolgu malzemesi olarak kullanılsa da yine de diş amalgamı en çok kullanılan dolgu malzemesidir. Kimileri, diş dolgularında, cıvanın dışarı sızabileceği ve bunun da vücudun geri kalan kısmını zehirleyebileceğini iddia etmektedirler. Bugüne dek yapılan araştırmalarda bu teoriyi doğrulayan bir kanıt bulunamamıştır.
Takma Dişler
Takma dişler, genellikle birçok dişin yerine takılmak üzere yapılan protezlerdir. İki tip takma diş vardır: Tam ve kısmi. Yarım takma dişler, kendi dişlerinizin arasına, gerçek dişin durduğu yerde oluşan boşluğu doldurmak için konan yapay dişlerdir. Tam takma dişler ise üst damaktaki tüm dişlerin veya alt damaktaki tüm dişlerin ya da her ikisinin birden yerine konan takma dişlerdir.
Kısmi takma dişler metal tabanlıdır ve metal çengeller protezi dişlere bağlar. Tam takma dişler genellikle plastikten (akrilik) yapılmıştır, dişlerinizle ve diş etinizle örtüşebilmesi için renklendirilmişlerdir. Tabanı diş etleri gibi renklendirilmiştir ve diş etinin üzerine otunır; üst plaka, kısmen yerinde durur.
Bazen, geçici takma dişler (hazır takma dişler) herhangi bir takma diş çekilmeden hazırlanır; diş çekilden sonra, boş kalan alanı doldurmak için hemen ağza konulur. Geçici takma dişler, daha sonra kalıcı olanlarla değiştirlmek zorundadır.
Takma diş yapılması, birçok kere dişçiye gidilmesini gerektirir. İlk olarak, dişinizin izleri çıkartılır. Bu, diş doktorunuz için, ağız yapınızın bir kopyasıdır, böylece takma dişininzi tam olarak ağız ölçülerinize göre yapabilecektir. Nihai olan plastik takma diş yapılmadan önce, genellikle balmu-mundan yapılmış bir örnek hazırlanır; bunun amacı takma dişlerin ölçü ve görünümlerinin doğruluğunu görmek ve iyi çalışıp çalışmadığını anlamaktır. Takma dişleri taşıyan kemikler, zamanla değiştiklerinden, düzenli aralıklarla dişçinize gidip, takma dişlerinizin ölçülerini ve altmdaki dokulann sağlıklı olup olmadıklarını kontrol ettirmek zorundasınız.
TAKMA DİŞLERİN BAKIMI
Takma dişleriniz de doğal dişleriniz kadar hassastır ve günlük olarak temizlenmelidirler. Protez üzerinde plak ve tartarlar (orjinal dişlerinizde olduğu gibi) oluşur ve canlı dişlerinize ve diş etlerinize sıçrayabilirler, buralarda oyuklar ve diş eti rahatsızlıklarına sebep olabilirler.
Takma dişlerinizi çıkardıktan sonra, ağzınızı iyice yıkayınız ve tüm artıklan atınız. Geceleyin, takma dişlerinizi yarım ölçek beyaz sirke ve yanm ölçek ılık suyun içinde veya takma diş temizleyicisinin içinde bekletiniz. Takma dişlerinizin metal çengelleri varsa, sadece su kullanınız. Suda bekletmek, plakları yok eder ve daha kolay fırçalayabilirsiniz.Suda beklettikten sonra, takma diş fırçası yardımıyla, takma diş macunu kullanarak, takma dişlerinizi fırçalayınız.
Kuron Ve Köprüler
Kuron, dişin üst (görünebilen) kısmının bir bölümüne yapılan kaplamadır; diş doktorlan kuronu dişin çürümüş, çatlak veya kırık olan kısmlanna yerleştirmek için kullanırlar. Köprüler, metal alaşımdan (genellikle platin veya altın) ve porselen kaplı bir ya da daha fazla yapay dişten oluşur; kaybedilen dişlerin bıraktığı boşluklan doldurmak için kullanılırlar.Kuronlar, ön dişler için porselenden ya da arka dişler için metal-porselen karışımından yapılır ki böylece çiğnemeden dolayı oluşan basınca dayanabilsinler. Kuron takılacağı zaman lokal anestezi yapılması gereklidir.
KURON
Diş dokrorunuz önce, kuron takılacak dişin kalıbını çıkarır. Bunun için sizden, hamura benzeyen yumuşak bir malzemeyi ısırmanız istenecektir; ısırdığınız hamurun üstünde kuron takılacak dişin şeklinin izi kalacaktır. Sonra, frez yardımıyla, kuronun takılacağı, dişin alt koçanına (henüz doğal haliyle alttaki kemiğe bağlıdır) şekil verilir. Bu koçana, kuron preparasyonu denilir ve bir başka kalıp da bunun şekli için çıkartılır.
Kuron preparasyonu ve takılacak kuronun kalıbından, orjinal dişin kuronunun ve kuron preparasyonunun ölçülerine uyan yapay bir diş hazırlanır.Kuron hazırlanıncaya kadar, geçici bir kuron koçanın üstüne konulur ve böylece ağzınızda boş alan kalmaz. Diş doktorunuza bir sonraki gidişinizde, hazırlanan kuron, kuron preparasyonunun üzerine yapıştırılır.
KÖPRÜ
Köprü bir veya daha fazla dişten oluşur. Takma dişlerden farklı olarak köprüler, ağzınızın çatısına uygun bir plaka üzerine takılı değildirler. Bunu yerine, köprünün doldurulacak alanlan birleştiren metal bir çerçevesi vardır.Birleştirilecek dişler (henüz sağlıklı iseler), kuron takılmak (bkz. Bir önceki makale) üzere hazırlanmalıdır. Köprünün de kuron gibi porselen kaplaması olur ve böylece doğal dişlere benzer. Köprünün tamamlanmasına kadar birçok defa diş doktoruna gitmek gerekir.
Köprü veya kuron taşıyorsanız büyük bir diş eti hastalığı riski altındasınız zira yapay dişler plaklan toplar. Fırçalama ve iple temizlemeye ek olarak, lastik uçlu diş eti uyarıcı çubuklarla kuron ve köprülerin yanındaki diş eti hattını temizleyin. Diş doktorunuz, diş arası fırça kullan*.tcmanızı tavsiye edebilir, bu küçük uçlu bir fırçadır ve sadece belli bir alanı temizler. Diş çekme aparatı denilen bir cihaz da köprünün altının temizlenmesi için kullanı*.tclabilir.
Diş İmplantı
Diş implantlan, yapay dişin, metal bir çerçeve kullanılarak komşu dişe bağlanmayıp, çene kemiğine, köprüde yapıldığı gibi sabitlenmesidir. Kemik implantın etrafından büyüyen ve yaşayan bir dokudur, implantı kemiğe sabitlemek güvenli bir perçin oluşturur.
Köprü veya kuron için yapıldığı gibi, yerine konacak diş veya dişlerin kalıbı çıkartılır. Bu dişler daha sonra çekilir ve implant kemiğe sabitlenmeye hazırdır. Lokal anestezi uygulandıktan sonra diş doktorunuz diş eti üzerinde bir keşi yapar ve diş eti hafifçe kaldırıarak kemik açığa çıkarılır.Bir seri frez yardımıyla, diş doktoru çene kemiğine bir delik açarak içine metal bir vida yerleştirir, bu vidaya implant bağlantısı denir. Daha sonra diş eti, implant bağlantısının üzerine yeniden yerleştirilir.
İmplant bağlantısının çene kemiğine entegre olması 4 ile 6 aylık bir süreyi gerektirir. Bu süre içinde, geçici bir diş veya takma diş konularak ağzınızda boşluk kalmaması sağlanır.
İmplant bağlantısı kemiğe entegre olduktan sonra, bağlan*.tctının üzerindeki diş eti kesilerek açılır (doktorun lokal anestezi yapmasından sonra) ve dayanak adı verilen küçük bir metal silindir, implant bağlantısının üzerine takılır. Dayanak, yeni kuronunuzu taşayacak olan nesnedir.
Dayanağın etrafındaki diş eti iyileştikten (yaklaşık 1 ay) sonra, diş doktoru, dayanağın bir kalıbını çıkartır. Laboratuar, yerine yenisi takılacak dişin kuronunun ve dayanağın kalıbını kullanarak yeni bir yapay kuron yaratır. Daha sonra bu kuron dayanağın üzerine yapıştırılır. Dişleri olmayanlar için, implantlar takma dişleri emniyete almak ve taşımak için kullanılır.10 yıl başarısı; alt çene kemiği çene bölgesindeki implantlar için %95; alt çene kemiğinin arkası için %85; burnun altında üst çene kemiği için %90; ve üst çene kemiğinin arka tarafı için de %70 ila %75 arasıdır. Çok sigara içenlerde, çok alkol kullananlarda, şeker hastası olanlarda veya bağışıklık sistemi zayıf olanlarda, daha çok başarısızlık ihtimali vardır zira diş eti tedavisi zarar görür. Bazı kişilerde vidayı taşıyacak kadar kemik yoktur. Diş implantlan, diş eti hasta-lıklan uzmanı veya ağız cerrahı tarafından yapılır ve kuron veya takma dişler genel diş doktorlan veya protez uzmanlan tarafından uygulanır. İmplantlara bağlı komplikasyonlar nadiren oluşur, ancak gerçek dişleriniz gibi hem sizin hem de diş doktorunuz tarafından hassas bir bakım gerektirir. Hiçbir sigorta, implantlann ödemesini yapmaz; implanta karar vermeden önce sigortacınızla görüşünüz.
Kök Kanalı Ameliyatı
Kök kanalı ameliyatı, diş özünün (bir dişin ortasındaki canlı doku) yerine bir dolgu malzemesi konulması işlemidir. Kök kanal ameliyatı, genellikle dişin çürümesi veya hasar görmesi sonrasında özün enfekte olması veya ölmesi sonucunda yapılan bir işlemdir.
İşlemden önce doktorunuz, tedavi edilecek kök sayısını belirlemek için röntgen çekecektir. Kesici dişlerin (ön dişler) tek kökü vardır, küçük azı dişlerinin iki kökü vardır ve azı dişlerinin üç ya da dört kökü vardır. Lokal anestezi verilir ve plastik bent denilen plastik bir örtü, tedavi edilecek dişin etrafına konulur ve altındaki doku koruma altına alınır.Kök kanal tedavisinde ilk hedef, diş özünü dişten çıkartmaktır. Girişi sağlamak için, dişin içine bir delik açılır ve öz, delgi denilen bir alet kullanılarak alınır. Daha sonra, minik törpüler kullanılarak, kökün kenarlan temizlenir. Kök kanalı temizlendikten sonra, diş doktorunuz, alanı antibakte-riyel bir çözeltiyle yıkar ve sonra da kurutur.